⟵ POPRZEDNIE PYTANIE

ID: 14329#5

streszczenie: Szahruch, pers. شاه رخ (albo Szahruch Mirza), ur. 30 sierpnia 1377 w Samarkandzie, zm. 13 marca 1447 w Reju) – władca z dynastii Timurydów, panujący w latach 1405–1447. Szahruch był czwartym i najmłodszym synem Timura (1370–1405), w chwili jego śmierci sprawującym namiestnictwo Chorasanu. W walce o schedę po ojcu Szahruch udzielił wsparcia desygnowanemu przez niego następcy, Pir Muhammadowi (1405–1407), jednak miało ono wymiar raczej czysto nominalny. Kiedy w roku 1407 zginął Pir Muhammad, a w roku 1408 jedyny obok Szahrucha żyjący syn Timura, Miranszah (1405–1408), Szahruch stał się głównym kandydatem do przejęcia dziedzictwa ojca. W roku 1409 opanował on Mawarannahr wraz ze stolicą Timura, Samarkandą, i następnie do roku 1418 podporządkował sobie pozostałych Timurydów. Niemniej nie udało mu się opanować wszystkich dawnych terytoriów Timura, ponieważ w międzyczasie w Azerbejdżanie i Iraku zainstalowali się Kara Kojunlu. Mimo kilku wypraw ostatecznie Szahruch musiał zadowolić się jedynie nominalnym zwierzchnictwem nad desygnowanym przez siebie władcą Kara Kojunlu, Dżahanszahem (1438–1467). Jednocześnie od roku 1430 posiadłości Timurydów w Azji Środkowej były najeżdżane przez Uzbeków Abu al-Chajr-chana (1428–1468). W ostatnich latach życia kontrola coraz bardziej schorowanego Szahrucha nad sprawami państwa zaczęła słabnąć. W roku 1446 w zachodnim i centralnym Iranie wybuchła rebelia jego wnuka, Sultana Muhammada, i Szahruch zmarł podczas jej tłumienia.

kontekst: W rezultacie Azerbejdżan pozostał w rękach Kara Kojunlu. W sierpniu/wrześniu 1422 roku dowódcy Iskandara zaatakowali Soltanije, zostali jednak pokonani przez jej namiestnika, Iliasa Chodżę. Po tym wydarzeniu Szahruch przysłał posiłki dla wzmocnienia obrony regionu. Wiosną 1427 roku Uług Beg wraz ze swoim bratem Muhammadem Dżukim wbrew zakazowi Szahrucha wyruszył przeciwko plądrującemu jego terytorium chanowi Złotej Ordy Borakowi (1422–1427). Bracia ponieśli dotkliwą porażkę i ich armia powróciła w nieładzie do Samarkandy. Niedługo potem Szahruch przybył do Mawarannahru i czasowo odwołał Uług Bega z jego namiestnictwa. W roku 1428 Iskandar splądrował terytoria Timurydów, a w następnym zajął szereg ich zachodnich miast, włącznie z Soltanije i Kazwinem. W odpowiedzi Szahruch wyruszył przeciwko niemu z wielką armią i pokonał go w dwudniowej bitwie stoczonej 17 i 18 września pod Salmas. Zdał on sobie jednak sprawę, że nie pokona całkowicie Kara Kojunlu, i ustanowił najmłodszego syna Kara Jusufa, Abu Sa’ida, namiestnikiem Azerbejdżanu w swoim imieniu. Niedługo po tym, jak Szahruch wiosną 1430 roku wycofał się z Azerbejdżanu, Iskandar pokonał i zabił Abu Sa’ida. Niemniej walki pomiędzy synami Kara Jusufa zapewniły Szahruchowi kilka lat pokoju. W latach 1433 i 1434 walczący z Iskandarem bracia, Szah Mehmed, Isfahan i Dżahanszah (1438–1467), kolejno uznawali się za wasali Szahrucha. W roku 1434 uznał on Dżahanszaha za przywódcę Kara Kojunlu i wyruszył przeciwko Iskandarowi. Ten wycofał się w kierunku Erzurumu i po krwawej choć zwycięskiej bitwie z Ak Kojunlu uciekł na terytorium Osmanów, co pozwoliło Szahruchowi zainstalować Dżahanszaha w Azerbejdżanie. W październiku 1436 roku Szahruch powrócił do Chorasanu. Iskandar zaatakował Dżahanszaha, jednak w roku 1438 został przez niego pokonany w bitwie w pobliżu Tebrizu. Oblężony przez swojego brata w niedostępnej twierdzy Alindżak Iskandar zginął z ręki własnego syna Szah Kubada w tym samym roku. Dżahanszah uznawał nominalną zwierzchność Szahrucha aż do jego śmierci.

pytanie: Kto zwyciężył w bitwie, która rozegrała się w centrum Tebrizu w 1438?
zaznaczony fragment: Dżahanszaha
odpowiedź (lemat): Dżahanszaha
pytanie nieodpowiadalne: tak